Verbod op schenden databankenrechten

OntwerpDataverkenning en datapreparatieData

Vereiste

Het is verboden om zonder goedkeuring van de producent een databank op te vragen en/of te hergebruiken.

Toelichting

De Databankrichtlijn en Databankenwet beschermt de producten/fabrikanten van databanken tegen onrechtmatige toe-eigening van een databank. Degene die een substantiële financiële en professionele investering heeft verricht om de inhoud van de databank te verkijgen en te verzamelen, krijgt een verbodsrecht en kan zo anderen verbieden de databank te gebruiken. Bij verkrijgen gaat het om "het verzamelen van de werken, gegevens of andere zelfstandige elementen die tezamen de inhoud van de databank vormen". Dit recht bestaat naast het recht op bescherming van de originele keuze of rangschikking van de inhoud van databanken (auteurswet).

Voor het ontwikkelen van algoritme en AI is data nodig. De data die hiervoor wordt gebruikt mag niet ongeoorloofd zijn verkregen uit een databank.

Bronnen

Bron
Artikel 1 en 2 Databankenwet
Artikel 5a en 5b Databankenwet
Artikel 7 Databankrichtlijn
Overwegingen 39 - 41 Databankrichtlijn

Wanneer van toepassing?

Risico

Als een ontwikkelaar onbevoegd gebruik heeft gemaakt van data uit een databank bij de ontwikkeling van algoritmes en AI, wordt het databankenrecht geschonden van de eigenaar. De eigenaar van de databank kan bijvoorbeeld ontrekking van de data uit het handelsverkeer, vernietiging en onbruikbaarmaking eisen, wat vergaande gevolgen kan hebben voor het gebruik kunnen maken van de algoritmische toepassing of AI-systeem.

Maatregelen

AllenGovernancePublieke inkoop

Maatregel	Uitleg
Bespreek de vereiste met aanbieder of opdrachtnemer	Ga met aanbieder of opdrachtnemer in gesprek over in hoeverre invulling is gegeven of kan worden gegeven aan de vereiste.
Creëer ruimte in het contract om opdrachtgever en aanbieder/opdrachtnemer te laten samenwerken om deze vereiste te realiseren.	Om op een betekenisvolle manier invulling te geven bepaalde vereisten, kan het nodig zijn dat de opdrachtgever en aanbieder/opdrachtnemer (innovatief) samenwerken om deze vereiste te realiseren.
Maak het leveren van bewijs voor het voldoen aan de vereiste onderdeel van de beoordeling van een inschrijving	Door aanbieders bewijs te laten leveren dat zij voldoen aan de vereiste, kan worden beoordeeld in hoeverre daadwerkelijk wordt voldaan aan deze vereiste.
Maak de vereiste onderdeel van het programma van eisen	Door de vereiste onderdeel te maken van het programma van eisen bij de aanbesteding, is het voor aanbieders duidelijk aan welke specifieke eisen hun oplossing moet voldoen.
Maak de vereiste onderdeel van de contractovereenkomst	Door de vereiste onderdeel te maken van de contractvereenkomst, worden deze contractueel afdwingbaar.
Maak vereisten voor algoritmes en AI-systemen onderdeel van contractvoorwaarden	Door de vereiste onderdeel te maken van contractvoorwaarden, is het voor aanbieders vooraf duidelijk waar zij aan moeten voldoen.
Neem de vereiste op als een subgunningscriteria bij gunningscriteria beste prijs-kwaliteitverhouding.	Door de vereiste op te nemen als subgunningscriteria ontstaat een mogelijkheid voor aanbieders om zich te onderscheiden.
Richt een proces in voor een periodieke evaluatie van de kwaliteit van het algoritme of AI-systeem.	Bij kwaliteit kan worden gedacht aan doeltreffenheid, doelmatigheid, betrouwbaarheid en accuraatheid (geschiktheid) en non-discriminatie.
Tref (technische) maatregelen waarmee het gebruik van het algoritme of AI-systeem kan worden stopgezet.	Als blijkt dat het algoritme of AI-systeem onjuist functioneert, dan moeten (technische) maatregelen zijn getroffen waarmee het gebruik kan worden stopgezet.
Pas risicobeheer gestructureerd toe voorafgaand en gedurende de ontwikkeling en gebruik van algoritmes en AI-systemen.	Alle stappen van risicobeheer worden periodiek uitgevoerd en op het juiste niveau in de organisatie behandeld.
Neem het kunnen uitvoeren van een audit over de vereiste op in contractvoorwaarden en de contractovereenkomst	Het is van belang dat opdrachtgever mogelijkheden heeft om te controleren in hoeverre door aanbieder/opdrachtnemer wordt voldaan aan naleving van de vereiste.

Maatregel	Uitleg
Richt een proces in voor een periodieke evaluatie van de kwaliteit van het algoritme of AI-systeem.	Bij kwaliteit kan worden gedacht aan doeltreffenheid, doelmatigheid, betrouwbaarheid en accuraatheid (geschiktheid) en non-discriminatie.
Tref (technische) maatregelen waarmee het gebruik van het algoritme of AI-systeem kan worden stopgezet.	Als blijkt dat het algoritme of AI-systeem onjuist functioneert, dan moeten (technische) maatregelen zijn getroffen waarmee het gebruik kan worden stopgezet.
Pas risicobeheer gestructureerd toe voorafgaand en gedurende de ontwikkeling en gebruik van algoritmes en AI-systemen.	Alle stappen van risicobeheer worden periodiek uitgevoerd en op het juiste niveau in de organisatie behandeld.

Maatregel	Uitleg
Bespreek de vereiste met aanbieder of opdrachtnemer	Ga met aanbieder of opdrachtnemer in gesprek over in hoeverre invulling is gegeven of kan worden gegeven aan de vereiste.
Creëer ruimte in het contract om opdrachtgever en aanbieder/opdrachtnemer te laten samenwerken om deze vereiste te realiseren.	Om op een betekenisvolle manier invulling te geven bepaalde vereisten, kan het nodig zijn dat de opdrachtgever en aanbieder/opdrachtnemer (innovatief) samenwerken om deze vereiste te realiseren.
Maak het leveren van bewijs voor het voldoen aan de vereiste onderdeel van de beoordeling van een inschrijving	Door aanbieders bewijs te laten leveren dat zij voldoen aan de vereiste, kan worden beoordeeld in hoeverre daadwerkelijk wordt voldaan aan deze vereiste.
Maak de vereiste onderdeel van het programma van eisen	Door de vereiste onderdeel te maken van het programma van eisen bij de aanbesteding, is het voor aanbieders duidelijk aan welke specifieke eisen hun oplossing moet voldoen.
Maak de vereiste onderdeel van de contractovereenkomst	Door de vereiste onderdeel te maken van de contractvereenkomst, worden deze contractueel afdwingbaar.
Maak vereisten voor algoritmes en AI-systemen onderdeel van contractvoorwaarden	Door de vereiste onderdeel te maken van contractvoorwaarden, is het voor aanbieders vooraf duidelijk waar zij aan moeten voldoen.
Neem de vereiste op als een subgunningscriteria bij gunningscriteria beste prijs-kwaliteitverhouding.	Door de vereiste op te nemen als subgunningscriteria ontstaat een mogelijkheid voor aanbieders om zich te onderscheiden.
Neem het kunnen uitvoeren van een audit over de vereiste op in contractvoorwaarden en de contractovereenkomst	Het is van belang dat opdrachtgever mogelijkheden heeft om te controleren in hoeverre door aanbieder/opdrachtnemer wordt voldaan aan naleving van de vereiste.