6. Maak dingen veilig
Beveiliging is een fundamenteel aspect van digitale systemen. Het gaat niet alleen om het beschermen tegen aanvallen, maar ook om het waarborgen van de beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van gegevens en diensten.
Direct aan de slag
Kernveiligheidsprincipes
- Overweeg beveiliging vanaf het begin:
- Beoordeel beveiligingsrisico's voordat je aan een technologieprogramma begint
- Identificeer potentiële kwetsbaarheden in systemen en gegevens
-
Bepaal welke beveiligingsexpertise en middelen nodig zijn
-
Implementeer proportionele beveiligingsmaatregelen:
- Bescherm informatietechnologie en digitale diensten
- Zorg voor passende toegang tot gebruikersgegevens
-
Evalueer en update voortdurend beveiligingsprotocollen
-
Focus op meerdere beveiligingsdimensies:
- Netwerk- en infrastructuurbeveiliging
- Gegevensbeveiliging
- Dienstbeveiliging
- Cloudbeveiliging
Waarom beveiliging essentieel is
- Bescherming van gevoelige gegevens: Overheidsorganisaties verwerken vaak persoonlijke en gevoelige informatie
- Behoud van vertrouwen: Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens veilig zijn
- Wettelijke verplichting: Naleving van relevante wetgeving en standaarden
- Continuïteit van dienstverlening: Voorkom verstoring van essentiële overheidsdiensten
- Bescherming tegen bedreigingen: Verdediging tegen een groeiend aantal cyberdreigingen
Kritieke beveiligingsstrategieën
- Identificeer, bescherm, detecteer, reageer en herstel: Volg deze cyclus voor beveiligingsincidenten
- Gebruik beveiligingscontroles zoals:
- Gegevensversleuteling
- Single sign-on
- Tweefactorauthenticatie
- Specifieke toegangscontrole
- Gebruiksmonitoring
- Tijdige systeempatching
Kernprincipes voor veilige systemen
- Security by design: Bouw beveiliging in vanaf het begin, niet als een toevoeging achteraf
- Proportionele beveiliging: Pas het niveau van beveiliging aan op basis van risico's en gevoeligheid
- Defense in depth: Implementeer meerdere beveiligingslagen voor betere bescherming
- Principe van minste privilege: Geef gebruikers alleen toegang tot wat ze nodig hebben
- Regelmatige updates: Houd systemen en software up-to-date
- Monitoring en detectie: Detecteer en reageer snel op beveiligingsincidenten
- Gebruikersbewustzijn: Train gebruikers in veilig gedrag
Deze principes sluiten aan bij andere NeRDS-principes zoals Maak privacy integraal, Gebruik open standaarden en Maak beter gebruik van data.
Implementatie van beveiligingsmaatregelen
- Risicoanalyse: Identificeer bedreigingen en kwetsbaarheden
- Authenticatie en autorisatie: Implementeer sterke toegangscontroles
- Encryptie: Bescherm gegevens tijdens opslag en transport
- Veilige ontwikkelpraktijken: Volg secure coding standaarden
- Penetratietesten: Test regelmatig de beveiliging van systemen
- Incident response: Ontwikkel en test plannen voor het reageren op incidenten
- Leveranciersbeheer: Evalueer en controleer de beveiliging van leveranciers
Doorlopend beveiligingsbeheer
- Stel plannen voor continue verbetering op
- Beoordeel regelmatig beveiligingscontroles
- Monitor potentiële risico's
- Pas aan aan veranderende technologische landschappen
Aanbevolen acties
- Voer uitgebreide risicobeoordelingen uit
- Wijs duidelijke beveiligingsrollen en -verantwoordelijkheden toe
- Documenteer beveiligingsprocessen
- Creëer gebruikerstoegang training en controleplannen
- Integreer beveiligingsoverwegingen in algemene programmaplanningen
Relevante standaarden en frameworks
- ISO 27001 en ISO 27002
- Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) - Gebruik de BIO ICO-wizard om te bepalen welke BIO-maatregelen in jouw situatie van toepassing zijn
- NIST Cybersecurity Framework
- OWASP Top 10 voor webapplicatiebeveiliging
- Privacy by Design principes
Expertisebronnen en hulpmiddelen
- Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) - Centrale kennisautoriteit voor cybersecurity in Nederland, met actuele dreigingsinformatie, advisering en ondersteuning
- Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) - Toezichthouder op het gebied van digitale infrastructuur en telecom
- Nationaal innovatie centrum privacy-enhancing technologies (NICPET) - Innovatiecentrum gericht op privacybeschermende technologieën
- OpenKAT - Open source security kennisbank en tooling voor automatische testen
- Internet.nl - Test of je website en e-mail moderne internetstandaarden gebruiken die helpen om te beschermen tegen phishing en afluisteren
Door beveiliging serieus te nemen en het te integreren in alle aspecten van technologieontwikkeling en -gebruik, bescherm je niet alleen gegevens maar ook het vertrouwen van burgers in de digitale overheid.