Dit document is de uitwerking van de GDI meerjarenvisie en de Architectuur Digitale Overheid 2030 op het onderwerp gegevensuitwisseling. Het geeft inzicht in de impact van nieuwe ontwikkelingen, beleid en wet- en regelgeving op het uitwisselen van gegevens tussen overheidsorganisaties. Het beschrijft de gewenste inrichting in de vorm van een visie, principes en voorgestelde veranderinitiatieven. Daarmee geeft het richting aan de doorontwikkeling van de digitale overheid op het onderwerp.

De domeinarchitectuur is een doorontwikkeling van een eerdere versie, die in 2023 is opgeleverd en goedgekeurd door de Architectuurraad Digitale Overheid. Deze versie biedt een breder perspectief op het onderwerp, heeft een geheel andere structuur en bevat veel nieuwe informatie. Het geeft inhoudelijke verdieping op een aantal onderwerpen die actueel zijn op het gebied van gegevensuitwisseling: gegevensruimtes (data spaces), metagegevens, communicatieprotocollen, historie en notificatie.

Er zijn een aantal kernboodschappen onderdeel van dit document, die op verschillende plaatsen in het document verder zijn uitgewerkt:

• Gegevens moeten beschikbaar zijn voor hergebruik door anderen en voldoen aan de FAIR principes: vindbaar, toegankelijk, interoperabel en herbruikbaarheid.
• Metagegevens zijn een kritische succesfactor voor gegevensuitwisseling en moeten op allerlei niveaus, aan elkaar verbonden en als Linked Data beschikbaar zijn.
• Gegevens moeten contextrijk worden vastgelegd, inclusief historie, om discussie over de feiten, de herkomst en de betekenis van gegevens zoveel mogelijk te voorkomen.
• De betekenis en structuur van gegevens moet expliciet worden gemaakt in begrippen, informatie- en gegevensmodellen, aan elkaar verbonden en traceerbaar naar de wet.
• De kwaliteit van gegevens moet inzichtelijk zijn in de metagegevens, conform het landelijke raamwerk, zodat gebruikers kunnen bepalen of gegevens passen bij hun gebruik.
• De verantwoordelijkheden van bronhouders, aanbieders, afnemers moeten duidelijk zijn, zodat gegevensuitwisselingen efficiënt, rechtmatig en ethisch verantwoord kunnen zijn.
• Gegevens moeten beschikbaar zijn als herbruikbare gegevensdiensten, conform open standaarden, waarbij de standaarden van Forum Standaardisatie leidend zijn.
• Overheidsorganisaties moeten in staat zijn om elkaar te notificeren over belangrijke gebeurtenissen, zodat snel en pro-actief kan worden gehandeld.

Het document is tot stand gekomen in een interbestuurlijke werkgroep met architecten van verschillende overheidsorganisaties, gefaciliteerd vanuit bureau MIDO. Er heeft een brede review op een conceptversie van dit document plaatsgevonden. Daarbij is gebruik gemaakt van een brede klankbordgroep, de leden van de Programmeringstafel Gegevensuitwisseling en de leden van de interdepartementale CDO-raad.

id-5014e756442d4f4c8bb8f709bb046591