| Definitie | Een regel die beschrijft hoe bepaalde soorten gegevens kunnen worden afgeleid uit andere soorten gegevens. |
| Toelichting | Een transformatieregel is ook een afleidingsregel, waarbij de regel de gegevens in een gegevensmodel van een doel afleidt uit gegevens in een gegevensmodel van een bron. |
| Definitie | De typering van gelijksoortige gegevens die voor een objecttype van toepassing is. |
| Toelichting | De gegevens "Jan" en "Katrien" worden als gelijksoortig gezien en worden daarom ondergebracht in Attribuutsoort naam. Je kan ook zeggen, het Objecttype Persoon heeft een Attribuutsoort naam en deze is geschikt om gegevens in te plaatsen. Aan elk Objecttype worden nul, één, of meer attribuutsoorten toegekend. In een informatiemodel wordt alleen een voor het domein relevant Attribuutsoort opgenomen bij een Objecttype. Attribuutsoorten worden ook wel kenmerken of eigenschappen genoemd. Dit zijn het ook, maar ook andere modelelementen vallen onder deze omschrijving. Zo is een Relatiesoort ook een kenmerk of eigenschap. |
| Heeft bron | MIM 1.2 |
| Is gerelateerd aan | objecttype |
| Alternatieve term | attribuut |
| Definitie | De waarde die een attribuut aanneemt. |
| Heeft bron | NEN 3610:2022 |
| Is exemplaar van | attribuutsoort |
| Definitie | Een eenheid van denken die wordt uitgedrukt door een woord of een groep woorden en verwijst naar de betekenis die daaraan wordt gegeven. |
| Toelichting | De belangrijkste toepassing voor een begrippenkader is het ophalen van informatie, waarbij het doel is om naar begrippen te zoeken. Begrippen worden weergegeven door termen. Elke term in een thesaurus moet een enkel begrip (of denkeenheid) vertegenwoordigen. Begrippen kunnen variëren van eenvoudig (bijv. katten) tot zeer complex (bijv. rassendiscriminatie onder etnische minderheden). Samengestelde termen of zinsdelen zijn over het algemeen nodig om de meer complexe begrippen uit te drukken. |
| Heeft bron | NL SBB |
| Is onderdeel van | begrippenkader |
| Definitie | Een verzameling van begrippen die in een bepaalde context relevant zijn. |
| Toelichting | Een begrippenkader kan worden gedefinieerd om begrippen uit verschillende bronnen op te nemen. Begrippenkaders bieden een manier om kennis te ordenen voor het later kunnen ophalen. Ze worden gebruikt in indexeringsschema's, koppen, thesauri, taxonomieën en andere kennisorganisatiesystemen. Begrippenkaders verplichten het gebruik van vooraf gedefinieerde, geautoriseerde termen die zijn geselecteerd door de ontwerpers ervan, in tegenstelling tot natuurlijke taalvocabulaires,die een dergelijke beperking niet hebben. |
| Heeft bron | NL SBB |
| Omvat | begrip |
| Definitie | Een regel die een beperking beschrijft die van toepassing is op één of meerdere soorten gegevens. |
| Redactionele notitie | Dit is bewust breder gedefinieerd dan in MIM, omdat die definitie uitgaat van de context van MIM en daarmee te beperkt is. |
| Toelichting | Een gegevenskwaliteitsregel is ook een beperkingsregel. Op het moment dat bepaalde gegevens niet voldoen aan een beperkingsregel dan is dat fout in de kwaliteit van de gegevens. |
| Alternatieve term | kwaliteitsregel |
| Definitie | Een verzameling gegevens die als geheel wordt verzonden. |
| Is gerelateerd aan | gegevens |
| Definitie | Geordende verzameling van gegevens in elektronische vorm, die door een elektronisch apparaat onder één naam kan worden behandeld en aangesproken. |
| Redactionele notitie | De definitie in MDTO is licht aangepast; de voorbeelden zijn eruit gehaald omdat die strikt genomen niet in een definitie horen. |
| Toelichting | Merk op dat de Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen (ArchiefWiki) een definitie voor 'bestand' ("Groep vastgelegde gegevens of documenten bijeengebracht met een bepaald doel en in onderlinge samenhang te raadplegen.") hanteert die niet helemaal overeenkomt met het begrip 'computerbestand'. |
| Heeft bron | MDTO |
| Voorbeeld | Word-bestand. Videobestand. |
| Definitie | Een registratie die is aangewezen als de plaats waarin gegevens worden beheerd. |
| Definitie | De verantwoordelijke voor de inhoud en kwaliteit van een registratie. |
| Toelichting | Een bronhouder is verantwoordelijk voor het inwinnen en bijhouden van de authentieke en niet-authentieke gegevens in een registratie en voor het borgen van de kwaliteit van die gegevens (onder meer naar aanleiding van ontvangen terugmeldingen). |
| Definitie | Een verzameling tekens in de vorm van termen of symbolen. |
| Redactionele notitie | Gebaseerd op de definitie van de term designation in ISO 1087:2019: representation of a concept by a sign which denotes it in a domain or subject |
| Toelichting | Termen zijn taalkundige tekens. Symbolen zijn niet-taalkundige tekens. Data is de grondstof voor gegevens, maar er zijn meerdere tekens nodig om een betekenisvol iets (een gegeven) te duiden. De termen data en gegevens worden vaak als synoniem beschouwd. |
| Definitie | Een rol die data beschikbaar maakt voor afnemers door dataservices te ontwikkelen op de bron(nen) van bronhouder(s). |
| Heeft bron | FDS |
| Alternatieve term | aanbieder, distributeur, verstrekker, leverancier |
| Definitie | De rol die data van data-aanbieders beschikbaar maakt voor gebruik ten behoeve van eigen doelstellingen in een eigen context. |
| Toelichting | De data-afnemer is een rechtspersoon, die als deelnemer is aangesloten bij het stelsel. De data-afnemer kan gebruik maken van dataservices van een of meer data-aanbieders als hij daarvoor gerechtigd is en als hij deze uitsluitend zonder commercieel oogmerk gebruikt voor publiek belang. De data-afnemer gaat hiervoor een (standaard)overeenkomst aan met de data-aanbieder(s). |
| Heeft bron | FDS |
| Alternatieve term | afnemer |
| Definitie | Eenheid van gegevens die in een bepaalde context als ondeelbaar wordt beschouwd. |
| Toelichting | Een data-element is een typering van een bepaald gegeven. |
| Heeft bron | ISO/IEC 11179-30:2023 |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Definitie | Een samengestelde verzameling metadata over datasets en dataservices. |
| Redactionele notitie | Deze definitie is gebaseerd op de definitie van Catalog in DCAT 2.0, maar specifiek gemaakt voor datacatalogi. |
| Toelichting | Een Catalog in DCAT 2.0 is algemener van aard en kan allerlei bronnen bevatten. In DCAT 2.0 is een Catalog ook een Dataset. |
| Definitie | Een verzameling gegevens die is gepubliceerd of samengesteld door één enkele partij. |
| Toelichting | Een dataset is een gegevensverzameling. Op data.overheid.nl is deze samengesteld en gepubliceerd door een (overheids-)organisatie. De DCAT standaard heeft een ruime opvatting over de aard van de gegevens die een dataset kunnen vormen. Het is denkbaar dat collecties van documenten (bijvoorbeeld van een bepaalde organisatie of over specifieke onderwerpen) worden opgenomen in datasets, die vervolgens volgens de DCAT standaard worden gedocumenteerd en gepubliceerd op data.overheid.nl. |
| Heeft bron | DCAT 2.0 |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Definitie | Een bepaald gebied in de werkelijkheid waar we over willen spreken. |
| Definitie | De mate waarin gegevens vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig blijven voor iedereen die daar recht op heeft en voor zolang noodzakelijk is. |
| Redactionele notitie | Deze definitie is gebaseerd op de tekst over het onderwerp op NORA. |
| Toelichting | Vanuit het perspectief van de samenleving, kan overheidsinformatie bepaalde waarde vertegenwoordigen. Door deze informatie duurzaam toegankelijk te maken, stelt de overheid de maatschappij in staat om deze waarde te benutten. Welke producten en diensten de overheid levert en de voorwaarden waaraan deze moeten voldoen, is vastgelegd in wet- en regelgeving. De principes/ uitgangspunten van duurzame toegankelijkheid van overheidsinformatie dragen eraan bij dat overheidsorganisaties rekening houdend met wet- en regelgeving, op een rechtmatige manier hun taken kunnen uitvoeren en verantwoording hierover kunnen afleggen. Duurzame toegankelijke informatie is een belangrijke grondstof voor de overheid. Het is de grondstof voor het leveren van producten en diensten, waarmee de overheid publieke waarde creëert binnen de geldende wettelijke kaders. |
| Definitie | Een gebeurtenis of omstandigheid waarvan de werkelijkheid vaststaat, doordat het ofwel zintuiglijk waargenomen ofwel instrumenteel gemeten kan worden. |
| Toelichting | Een feit moet met objectieve waarnemingen vastgesteld en getoetst kunnen worden. Echter, het doen van de waarneming is subjectief en afhankelijk van persoonsgebonden factoren, zoals perspectief, voorkeur, nauwkeurigheid, tijdigheid, compleetheid en omstandigheden. Feiten staan aan de basis van kennis en kunnen door het verstand worden geordend tot een inzicht. |
| Definitie | De veranderingen van gegevens in een registratie |
| Redactionele notitie | Deze definitie is gebaseerd op NEN 3610:2022, maar die bevat geen formele definitie. |
| Toelichting | Deze historie kan pas in de registratie zelf worden bepaald. Het betreft typisch een startmoment van de registratie en een eindmoment van de registratie. Verder kan ook een versienummer worden gebruikt om de wijzigingen van een record in tijd te kunnen vastleggen. De periode waarin gegevens in de registratie aanwezig en actueel waren is de registratieperiode. |
| Is gerelateerd aan | registratieperiode, gegeven |
| Definitie | Iets dat gebeurt of gebeurd is. |
| Heeft bron | VanDale |
| Alternatieve term | voorval, feit |
| Definitie | De typering van een groep gebeurtenissen die binnen een domein relevant zijn en als gelijksoortig worden beschouwd. |
| Redactionele notitie | Deze definitie volgt dezelfde structuur als die van objecttype, omdat ze beiden een groepering van attribuutsoorten zijn. |
| Definitie | Een vastgelegde waarneming of bewering over een getypeerde eigenschap van een object. |
| Redactionele notitie | Gebaseerd op de definitie in MIM 1.2, maar aangescherpt n.a.v. discussie in werkgroep conceptueel modelleren van de MIM community. |
| Is exemplaar van | data element |
| Definitie | De behoefte aan een bepaalde verzameling gegevens. |
| Definitie | Een verzameling operaties die toegang bieden tot een of meer datasets of gegevensverwerkingsfuncties. |
| Redactionele notitie | Dit is bewust breder gedefinieerd dan in DCAT 2.0 zodat dit ook past op event-gebaseerde communicatie. |
| Toelichting | Met een Dataservice kan men toegang krijgen tot (een selectie of bewerking van) gegevens van een of meer datasets, speciaal bedoeld voor geautomatiseerde koppelingen tussen systemen. Voorbeelden zijn API- of WMS services. |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Alternatieve term | dataservice |
| Definitie | De mate waarin een geheel van eigenschappen en kenmerken van één of meer gegevens voldoet aan eisen. |
| Toelichting | Het streven is dat gegevenskwaliteit "fit-for-purpose" is; dat deze aansluit bij het gebruik. Kwaliteit heeft betrekking op de mate waarin wordt voldaan aan verwachtingen. |
| Heeft bron | NORA raamwerk gegevenskwaliteit |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Alternatieve term | datakwaliteit |
| Definitie | Een model dat een beschrijving geeft van eenheden gegevens voor een bepaald domein. |
| Redactionele notitie | Dit is bewust breder gedefinieerd dan in MIM, omdat die definitie uitgaat van de context van MIM en daarmee te beperkt is. |
| Toelichting | De term wordt meestal gebruikt voor een logisch of fysiek gegevensmodel. |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Heeft bovenliggend begrip | model |
| Is specialisatie van | model |
| Definitie | De periode waarin een object een bepaalde toestand had. |
| Toelichting | De opeenvolgingen van wijzigingen in de toestand van een object is de materiële historie. |
| Is gerelateerd aan | materiële historie, object |
| Definitie | De basis of datgene waarop iets gebaseerd is. |
| Toelichting | Een wettelijke grondslag betekent dat een bepaalde bevoegdheid staat beschreven in een wet. De betekenis van het bestuursrechtelijk legaliteitsbeginsel is dat de bestuurlijke overheid haar burgers iets mag verbieden of gebieden indien de wet regelt dat de overheid daartoe bevoegd is. |
| Definitie | Kennis die de onzekerheid over het optreden van een specifieke gebeurtenis uit een gegeven reeks mogelijke gebeurtenissen vermindert of wegneemt |
| Toelichting | In de informatietheorie moet het concept "gebeurtenis" worden opgevat zoals gebruikt in de waarschijnlijkheidstheorie. Een gebeurtenis kan bijvoorbeeld zijn: de aanwezigheid van een specifiek element in een gegeven reeks elementen; het voorkomen van een specifiek teken of woord in een bepaald bericht of op een bepaalde positie van een bericht; elk van de afzonderlijke resultaten die een experiment kan opleveren. Informatie wordt ook wel gezien als: dat wat verschil maakt. Het zijn gegevens in context. Niet elk gegeven is waardevol. Je kunt allerlei gegevens tot je nemen die voor jou geen informatie zijn. Gegevens en informatie zijn wel aan elkaar verbonden; zonder gegevens is er ook geen informatie. |
| Heeft bron | ISO/IEC 2382-16:1996 |
| Is gerelateerd aan | kennis |
| Definitie | De behoefte aan bepaalde informatie. |
| Definitie | Een model dat een beschrijving geeft van eenheden van informatie of gegevens voor een bepaald domein. |
| Redactionele notitie | Dit is bewust breder gedefinieerd dan in MIM, omdat die definitie uitgaat van de context van MIM en daarmee te beperkt is. |
| Toelichting | In MIM worden hier zowel conceptuele informatiemodellen als logische gegevensmodellen mee bedoeld. In meer algemene zin worden er meestal vooral conceptuele informatiemodellen mee bedoeld (zie ook NEN-EN-ISO 19101-1:2014). |
| Is gerelateerd aan | informatie, gegeven |
| Heeft bovenliggend begrip | model |
| Is specialisatie van | model |
| Definitie | Een op zichzelf staand geheel van gegevens met een eigen identiteit. |
| Toelichting | Een informatieobject is een verzameling aan elkaar gerelateerde gegevens die als eenheid wordt behandeld. Vanuit het perspectief van DUTO betekent dit dat een informatieobject als eenheid aan de gebruikers wordt gepresenteerd. Informatieobjecten zijn de eenheden van informatie waar de DUTO-eisen betrekking op hebben. Bijvoorbeeld zoekresultaten verwijzen naar informatieobjecten, informatieobjecten kunnen opgevraagd worden, informatieobjecten hebben metagegevens, etcetera. Een "eigen identiteit" betekent dat een informatieobject een naam of identificatiekenmerk heeft waardoor het te onderscheiden is van andere informatieobjecten. Hiermee kan een gebruiker eenduidig verwijzen naar het informatieobject. |
| Heeft bron | MDTO |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Alternatieve term | gegevensobject, data-object |
| Definitie | Een dataset gericht op specifieke gebruiksdoelen. |
| Definitie | Verzameling van feiten, gebeurtenissen, overtuigingen en regels, georganiseerd voor systematisch gebruik |
| Heeft bron | ISO/IEC 2382-28:1995 |
| Definitie | Een aspect van een kwaliteitsdimensie. |
| Toelichting | Een kwaliteitsattribuut geeft een meer concreet meetbaar aspect binnen een kwaliteitsdimensie aan. Voor een kwaliteitsattribuut kunnen meetbare indicatoren worden gedefinieerd. |
| Heeft bron | NORA raamwerk gegevenskwaliteit |
| Is gerelateerd aan | kwaliteitsdimensie |
| Alternatieve term | subkarakteristiek |
| Definitie | Een aspect van kwaliteit waaraan gebruikers van gegevens waarde hechten. |
| Toelichting | Een kwaliteitsdimensie belicht een bepaald aspect van kwaliteit. Een kwaliteitsdimensie wordt uitgewerkt in kwaliteitsattributen. |
| Heeft bron | NORA raamwerk gegevenskwaliteit |
| Is gerelateerd aan | kwaliteitsattribuut |
| Alternatieve term | karakteristiek |
| Definitie | Een verzameling kwaliteitsdimensies en kwaliteitsattributen. |
| Toelichting | Een kwaliteitsraamwerk biedt een referentiekader om na te denken over kwaliteit. |
| Heeft bron | NORA raamwerk gegevenskwaliteit |
| Omvat | kwaliteitsdimensie, kwaliteitsattribuut |
| Definitie | Een positie relatief ten opzichte van de aarde. |
| Redactionele notitie | Deze definitie is gebaseerd op NEN 3610:2022, maar die bevat geen formele definitie. |
| Definitie | De veranderingen van een object. |
| Redactionele notitie | Deze definitie is gebaseerd op NEN 3610:2022, maar die bevat geen formele definitie. |
| Toelichting | Dit vraagt het vastleggen van de tijdstippen van veranderingen van eigenschappen, de toestand, van een object in de werkelijkheid. De periode waarin een object eenzelfde toestand had is de geldigheidsperiode. |
| Is gerelateerd aan | geldigheidsperiode |
| Definitie | Gegevens die andere gegevens definiëren en beschrijven. |
| Heeft bron | ISO/IEC 11179-30:2023 |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Alternatieve term | metagegevens |
| Definitie | Een abstractie van enige aspecten van de werkelijkheid. |
| Heeft bron | NEN 3610:2022 |
| Is gerelateerd aan | modelelement |
| Definitie | Een element of component in een model. |
| Toelichting | Deze definitie is breder dan in MIM, omdat die definitie uitgaat van de context van MIM en daarmee te beperkt is. Het kan ook een metaklasse in een metamodel zijn. |
| Heeft bron | ISO/IEC 11179-30:2023 |
| Is gerelateerd aan | model |
| Definitie | Een object is een onderscheidbaar iets in het beschouwde domein. |
| Redactionele notitie | Merk op dat MIM 1.2 de term object in de toelichting verwart met een instantie van een objecttype. Dat is echter geen object in de werkelijkheid maar een object in een administratie. Om die reden is dat deel van de toelichting in MIM weggelaten. |
| Toelichting | Met in de werkelijkheid wordt bedoeld dat het om de daadwerkelijke onderwerpen van gesprek gaat, de verzameling van de concrete tastbare dingen waarover we het hebben. Bijvoorbeeld, de persoon Jan, Paleis 't Loo. |
| Heeft bron | MIM 1.2 |
| Is gerelateerd aan | objecttype |
| Definitie | De typering van een groep objecten die binnen een domein relevant zijn en als gelijksoortig worden beschouwd. |
| Toelichting | Jan, Piet en Marie zijn mensen die vanuit het Burgerzaken-domein beschouwd worden als objecten van het Objecttype NatuurlijkPersoon. In een ander domein, 'de volksmond', noemen we dit Mens wat ook een Objecttype is. In weer een ander domein is Jan van het Objecttype Vergunninghouder en Piet en Marie niet, omdat aan hen (nog) nooit een vergunning verleend is. Objecttypen zijn een abstractie van de werkelijkheid oftewel we beogen hiermee de werkelijkheid zo getrouw mogelijk te beschrijven, binnen de context van het domein. Dit staat geheel los van het vastleggen van gegevens over objecten van een type in een registratie. Daartoe is veelal een interpretatie nodig (van die werkelijkheid cq. die objecttypen) naar eenheden die in een registratie vastgelegd kunnen worden (records, entiteiten e.d.) op basis van andere overwegingen. |
| Heeft bron | MIM 1.2 |
| Is gerelateerd aan | object |
| Alternatieve term | klasse |
| Definitie | Een geautomatiseerde functie die gegevens verwerkt. |
| Toelichting | Een bewerking is typisch het creëren, raadplegen, wijzigen of verwijderen van gegevens. |
| Is gerelateerd aan | gegeven |
| Definitie | Een voorschrift. |
| Toelichting | Een regel kan primair gericht zijn op menselijk begrip of op geautomatiseerde verwerking. Een regel in de eerste categorie heet ook wel een bedrijfsregel. |
| Definitie | Een plaats waar gegevens worden verzameld en vastgelegd. |
| Definitie | De periode waarin gegevens in een registratie aanwezig en actueel zijn. |
| Toelichting | De opeenvolgingen van wijzigingen in de registratie is de formele historie. |
| Is gerelateerd aan | gegeven, formele historie |
| Definitie | Een gegevensdienst die is aangewezen om gebruikt te worden om bepaalde soorten gegevens te verkrijgen. |