Ontwikkelingen

Naam	Omschrijving
API economie	Organisaties gebruiken in toenemende mate API's. API's zijn de standaard manier geworden om systemen en gegevens te integreren. Er is binnen de Nederlandse overheid ook veel aandacht voor de inzet en het gebruik van API's. Zo is er een kennisplatform API's, een Nederlandse API strategie en het portaal developer.overheid.nl waarin API's kunnen worden gepubliceerd.
Cloud computing	Organisaties maken toenemend gebruik van cloudvoorzieningen voor hun systemen en gegevens. Hierdoor verloopt ook een toenemende hoeveelheid uitwisseling van gegevens binnen en tussen cloudomgevingen. Daarbij ontstaan vragen over performance, soevereiniteit, informatiebeveiliging en licentiekosten.
Common Ground	Common Ground is de informatiekundige visie waarmee gemeenten collectief de informatievoorziening eenvoudiger, flexibeler en slimmer willen inrichten. Daardoor willen ze hun dienstverlening en bedrijfsvoering verbeteren en beter ze in staat zijn om flexibel in te spelen op maatschappelijke opgaven. Het is gebaseerd op het inzicht dat de huidige manier van gegevens uitwisselen traag verloopt, kostbaar is en foutgevoelig. Basisgedachten daarbij zijn dat gegevens moeten worden losgekoppeld van processen en applicaties, en dat data bij de bron moet worden gehaald.
Data clean rooms	Een data clean room is een veilige, gecontroleerde omgeving waar verschillende partijen gevoelige gegevens kunnen delen en analyseren zonder de onderliggende gegevens daadwerkelijk te onthullen aan elkaar. Dit concept wordt vaak gebruikt in situaties waarin privacy en vertrouwelijkheid van groot belang zijn, zoals bij samenwerking tussen bedrijven of in de gezondheidszorg.
De hoeveelheid gegevens groeit	Door de versnelde digitalisering van veel bedrijfsprocessen neemt het volume van uitgewisselde gegevens sterk toe. Er wordt een toename van 530% van het wereldwijde gegevensvolume verwacht in de periode 2018–2025 (bron: Europese datastrategie). Het aantal organisaties dat gegevens uitwisselt, ook binnen de overheid, neemt sterk toe. De rol van gegevens en de uitwisseling daarvan wordt steeds belangrijker. Bijvoorbeeld voor analyse, besluitvorming en ontwikkeling en gebruik van kunstmatige intelligentie.
Gebruikersbehoeften nemen toe	Afnemers verwachten snel en eenvoudig over actuele (en historische) gegevens van derden te kunnen beschikken. Ze verwachten ook toenemend dat gegevens voldoen aan hun eigen behoeften en gebruik en dat ze in een voor hen bruikbare vorm worden verstrekt.
Kunstmatige intelligentie (AI)	Mede door de toegenomen hoeveelheid beschikbare gegevens is er veel aandacht voor kunstmatige intelligentie. Er ontstaan allerlei nieuwe mogelijkheden in het gebruik van gegevens. Daarmee is er ook een grotere behoefte aan de beschikbaarheid en uitwisseling van gegevens. Tegelijkertijd ontstaan er allerlei nieuwe risico's en dilemma's bij het gebruik van kunstmatige intelligentie, met name op het gebied van privacy en ethiek.
Regie op eigen gegevens	Burgers en organisaties verwachten steeds meer dat ze zelf in control zijn over hun eigen gegevens. Ze willen zelf bepalen aan wie ze hun gegevens verstrekken. Dit is grotendeels hetzelfde als wat ook wel Self Sovereign Identity heet. Daarbij hoort dat je ook zelf je eigen identiteit wilt creëren en niet afhankelijk wil zijn van derde partijen die je mogelijk niet vertrouwt. Gebruikers kunnen hun identiteit voorzien van allerlei verklaringen, die deels van henzelf komen en die deels afkomstig zijn van anderen. De basis voor al dit soort ideeën is de behoefte aan autonomie en privacy.
Toenemende zorg over privacy en ethiek	Initieel gedreven vanuit de Algemene Verordening Gegevensbescherming is er steeds meer aandacht gekomen rondom privacy. De aandacht voor datalekken en de kosten daarvan, neemt toe. In bredere zin ontstaat steeds meer discussie wat de morele grenzen van het gebruik van gegevens zijn. Er ontstaan ethische toetsingscommissies die hier oordelen over moeten geven. Gegevensuitwisseling wordt vaker 'gelokaliseerd' zodat gegevens alleen beschikbaar komen in landen waar de Europese wet- en regelgeving geldt.
Veel Europese regelgeving	Europa streeft actief naar ongehinderd gegevensverkeer binnen de EU en tussen sectoren, met toepassing van de Europese regels en waarden, met name die ter bescherming van persoonsgegevens. Er wordt vanuit Europa allerlei nieuwe wet- en regelgeving opgesteld rondom gegevens. Deze wet- en regelgeving vraagt ook integratie van gegevens op Europees niveau. Daarmee wordt veel van de verandering rondom gegevensuitwisseling bepaald vanuit Europa. Dit vraagt veel van overheidsorganisaties en genereert allerlei vragen bij de implementatie.