Ontwikkelingen

Naam	Omschrijving
Contextuele en adaptieve toegangscontrole	Voor het verstrekken van toegang wordt steeds meer contextuele informatie over een gebruiker gebruikt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de locatie van de gebruiker, het tijdstip van toegang, het gebruikte apparaat, het type sessie en het aantal gelijktijdige sessies. Hierdoor kan toegang meer gericht worden verstrekt en wordt ongeautoriseerde toegang dus verder voorkomen. Contextuele toegangsregels kunnen op groepsniveau, maar ook individueel worden toegekend. Bij adaptieve toegangscontrole kan er dynamisch rekening worden gehouden met veranderende risicoprofielen en gebruikersgedrag. Ongebruikelijke gebruikspatronen kunnen daarbij aanleiding zijn om toegang te weigeren.
Cyberaanvallen	Er zijn toenemende aanvallen op computersystemen. Het doel van deze aanvallen is om deze computersystemen, netwerken of apparaten te verstoren, toegang te krijgen tot gegevens of deze te beschadigen. Deze aanvallen kunnen variëren van eenvoudige phishing-pogingen tot geavanceerde aanvallen door georganiseerde criminele groepen of zelfs door staten gesponsorde actoren. Het doel kan zijn om geheimen te verkrijgen om er militair, politiek of economisch voordeel uit te halen.
Gegevensruimtes	Gedreven vanuit de Europese datastrategie is er veel aandacht voor gegevensruimtes (data spaces). Er moet een Europese gegevensruimte komen, een interne markt voor data, waar zowel overheidsorganisaties als bedrijven gebruik van kunnen maken. Binnen deze Europese gegevensruimte ziet de Europese Commissie 14 gemeenschappelijke gegevensruimtes ontstaan voor specifieke sectoren. De precieze inrichting van veel van deze gegevensruimtes is nog onduidelijk. Kernaspecten van gegevensruimtes zijn data soevereiniteit en vertrouwen, wat vraagt om beveiligde toegang tot gegevens.
Quantum computing	Een quantumcomputer is een nieuw soort computer, met een fundamenteel andere werking dan die van een klassieke computer. Zo zal een quantumcomputer veel sneller zijn in het oplossen van bepaalde problemen. De komst van quantumcomputers kan grote gevolgen hebben voor organisaties die werken met versleutelde gegevens. Met een quantumcomputer wordt het mogelijk gegevens te ontsleutelen die beveiligd zijn met de meestgebruikte vormen van cryptografie. Gegevens die op dit moment nog voldoende beveiligd zijn, zijn dat na de komst van quantumcomputers niet meer. De gevolgen zijn echter nog groter: er kunnen nu al versleutelde gegevens worden onderschept, zodat ze in de toekomst met een quantumcomputer ontsleuteld kunnen worden.
Self Sovereign Identity	Self Sovereign Identity (SSI) is een visie op identiteiten waarbij de gebruiker zelf centraal staat. Het basisprincipe is dat gebruikers zelf controle hebben over hun eigen identiteit. Identiteiten zijn dus niet gebonden aan een specifieke site of partij. Ze zijn en blijven ten alle tijden van de gebruiker en deze kan er altijd naar refereren, deze aanpassen of zelfs verbergen. Gebruikers kunnen hun identiteit voorzien van allerlei verklaringen, die deels van henzelf komen en die deels afkomstig zijn van anderen. Deze verklaringen en andersoortige gegevens die deel uitmaken van de identiteit zijn altijd eenvoudig voor gebruikers te raadplegen. Verklaringen zijn daarmee niet noodzakelijkerwijs ook aan te passen door gebruikers, maar ze zijn er altijd bewust van. Gebruikers bepalen zelf aan wie ze de verklaringen en gegevens verstrekken en er worden geen gegevens verstrekt die niet nodig zijn. Identiteiten blijven lang geldig, in ieder geval zolang de gebruiker dat wil. Ze kunnen breed gebruikt worden. Er is niet één gemeenschappelijke interpretatie van de term SSI. Er zijn vooral allerlei interpretaties die een mate van overlap vertonen. Een deel van de oplossingen zoals voorgesteld voor SSI maakt gebruik van Blockchain technologie.
Verklaringen	Daar waar in het verleden rechten van gebruikers vooral bepaald werden door hun rol, worden rechten tegenwoordig steeds meer bepaald door verklaringen (ook wel: claims of attestaties) van partijen. Deze verklaringen hoeven niet direct over een specifiek recht te gaan, maar kunnen over allerlei eigenschappen (ook wel: attributen) van de gebruiker gaan. Dit wordt ook wel Attribute Based Credentials (ABC) genoemd. Hiermee ontstaat een meer flexibele vorm van autorisatie, die gebruik kan maken van veel meer eigenschappen, die door allerlei partijen kunnen worden geleverd. Het leidt tot een minder centraal model voor het toekennen van autorisaties. Verklaringen kunnen ook gericht zijn op het ondersteunen van specifieke informatiebehoeften, waardoor ze dataminimalisatie goed ondersteunen. Verklaringen zijn er in verschillende soorten, met een verschillend niveau van betrouwbaarheid. Verifieerbare verklaringen maken het mogelijk om de echtheid en geldigheid van de verklaring expliciet te controleren.
Wachtwoordloos inloggen	Bij wachtwoordloos inloggen wordt in plaats van een wachtwoord een andere combinatie van authenticatiefactoren gebruikt. Denk aan bijvoorbeeld een geregistreerd SMS, email, apparaat of token en mogelijk ook vormen van biometrie. Hierdoor hoeven gebruikers dus geen wachtwoord meer te gebruiken. Het gebruik van wachtwoorden is in het verleden vaker bekritiseerd, onder meer omdat mensen wachtwoorden hergebruiken, mensen geneigd zijn ze te vergeten, ze periodiek aangepast moeten worden en ze hierdoor op minder veilige manieren worden vastgelegd. Wachtwoordloze inlogmethoden maken typisch gebruik van public-key cryptografie.
Zero trust	Het is steeds minder duidelijk wie vertrouwd kan worden, bijvoorbeeld doordat het onderscheid tussen interne en externe medewerkers steeds minder scherp wordt en mensen steeds meer thuiswerken. In het zero trust model wordt ervan uitgegaan dat gebruikers, apparaten en het netwerk standaard niet vertrouwd kunnen worden, ook als apparaten verbonden zijn aan het lokale netwerk. Uitgangspunt is dan dat identiteiten altijd sterk worden gecontroleerd voorafgaand aan het verstrekken van toegang. Gebruikers krijgen ook alleen de minimaal noodzakelijke toegang. Het niveau van beveiliging wordt hierdoor verhoogd. Autorisatie dient plaatst te vinden op functionaliteiten en op basis van het need-to-know principle. Dit betekent dat de gebruiker alleen toegang krijgt tot tools, data en zones die daadwerkelijk noodzakelijk zijn voor het werk dat diegene doet. Daarbij wordt gebruik gemaakt van contextuele en adaptieve toegangscontrole.